RYBY

Ryby,

Pisces, tradycyjnie wyodrębniana grupa kręgowców, dawniej w randze gromady; ob. nazwą tą obejmuje się 7 samodzielnych gromad: 1) śluzice; 2) minogi; 3) tarczowce; 4) ryby chrzęstne; 5) ryby fałdopłetwe (akantody); 6) ryby mięśniopłetwe (Sarcopterygii); 7) ryby promieniopłetwe; obejmują 57 rzędów, 482 rodziny, 4258 rodzajów i ponad 24,5 tys. gatunków. Ryby są grupą bardzo zróżnicowaną pod względem budowy i biologii, wykazują też cechy wspólne: wszystkie prowadzą wodny tryb życia, przez całe życie oddychają skrzelami, kończyny w postaci parzystych płetw, obecność szczęk, brak błon płodowych w rozwoju zarodkowym bezowodniowce. Kształt ciała ryb bywa bardzo różny, zależnie od trybu życia zwierzęcia i charakteru środowiska, u większości wrzecionowaty, znamionujący dobrych pływaków; zasadniczą funkcję napędową w lokomocji pełni płetwa ogonowa; płetwy parzyste, osadzone na pasie barkowym i miednicznym, funkcjonują jako stery i stateczniki; płetwy nieparzyste mogą być przekształcone, np. w przyssawki, narządy kopulacyjne. Skóra zawiera liczne gruczoły śluzowe (zmiejszenie tarcia), u niektórych gat. także jadowe, i komórki pigmentowe; u większości pokryta łuskami. Szkielet chrzęstny lub skostniały; struna grzbietowa zachowuje się przez całe życie (ryby chrzęstne, jesiotrokształtne, dwudyszne i trzonopłetwe) lub pozostaje w postaci szczątkowej między kręgami; jednak u wszystkich ryb szkieletem osiowym jest kręgosłup; czaszkę charakteryzuje silny rozwój trzewioczaszki (z 5–7 parami łuków skrzelowych, parą szczęk). W umięśnieniu charakterystyczna odcinkowa budowa mięśni bocznych. Ośrodkowy układ nerwowy słabo rozwinięty, ze zmysłów najlepiej rozwinięty węch; swoistym narządem jest tzw. linia boczna, informująca o kierunku i nasileniu prądu wody. Układ krwionośny, jak u wszystkich kręgowców, zamknięty; przez serce (zbud. u większości z zatoki żylnej, przedsionka i komory) przepływa krew żylna. Przewód pokarmowy zróżnicowany, zależnie od rodzaju pokarmu; jako uwypuklenie jelita pojawia się pęcherz pławny, pełniący funkcję hydrostat., u niektórych — także oddechową. Ryby są z reguły jajorodne, zapłodnienie zewn. tarło, u niektórych wewn. (większość spodoustych, żyworódki); w rozwoju występuje stadium larwy, czasem z wyraźnym przeobrażeniem (płastugi); nieliczne gat. opiekują się potomstwem (np. pielęgnicowate). W rozwoju ewolucyjnym ryby opanowały wszystkie typy środowisk wodnych całej kuli ziemskiej; ze względu na występowanie rozróżnia się: ryby słodkowodne, mor. i wędrowne, odbywające wędrówki pokarmowe i rozrodcze anadromiczne ryby, katadromiczne ryby. Tekst zaczerpnięty z encyklopedii.